رحم به وسیلهٔ عضلات و رباط‌های لگن در موقعیت خود ثابت نگه‌داشته میشود. اگر این عضلات و رباط‌ها تحت فشار قرار بگیرند و نتوانند رحم را به خوبی نگه دارند، رحم ممکن است افتادگی کند. وقتی رحم از موقعیت طبیعی خود خارج شده و آویزان میشود یا به داخل واژن فرو می‌افتد، به این حالت افتادگی رحم گفته میشود.
افتادگی رحم می‌تواند به صورت کامل یا ناقص باشد. هنگامی که رحم تا حدی در واژن فرو میرود، افتادگی به شکل ناقص است و هنگامی که رحم به حدی آویزان میشود که بخشی از بافت آن از واژن بیرون میآید، افتادگی کامل است.
افتادگی رحم دارای مراحل مختلفی است و با توجه به مراحل، درمان آن نیز متفاوت است.
در زیر به شما مراحل افتادگی رحم را معرفی میکنیم:
درجه اول: دهانهٔ رحم به داخل واژن فرو میرود.
درجه دوم: دهانهٔ رحم به حدی آویزان میشود که تا دهانهٔ واژن برخیزد.
درجه سوم: دهانهٔ رحم از واژن خارج میشود.
درجه چهارم: رحم به طور کلی از واژن بیرون میآید، که به آن پروکیدنتیا نیز اطلاق میشود.
علل افتادگی رحم عبارتند از:
- بارداری: بارداری و زایمان می‌توانند عواملی باشند که عضلات کف لگن را ضعیف کنند و منجر به افتادگی رحم شوند.
- عوامل مرتبط با زایمان: ضربه، زایمان نوزاد بزرگ و زایمان طبیعی ممکن است باعث ضعیف شدن عضلات کف لگن شده و افتادگی رحم را به دنبال داشته باشند.
- بالا رفتن سن: با بالا رفتن سن، به خصوص بعد از یائسگی، عضلات کف لگن ممکن است ضعیف شوند و افتادگی رحم را تسهیل کنند.
- کاهش سطح استروژن: کاهش سطح استروژن در بدن، به ویژه در دوران یائسگی، می‌تواند عضلات کف لگن را تحت تأثیر قرار داده و افتادگی رحم را ایجاد کند.
- بلند کردن اجسام سنگین: بلند کردن اجسام سنگین و فشار زیاد بر روی لگن می‌تواند عضلات کف لگن را تضعیف کند و به افتادگی رحم منجر شود.
- انقباض عضلات شکم در هنگام دفع مدفوع: انقباض عضلات شکم در هنگام دفع مدفوع به صورت مزمن می‌تواند عضلات کف لگن را تضعیف کرده و افتادگی رحم را بروز دهد.
- سابقه جراحی لگن: سابقه جراحی در منطقه لگن می‌تواند باعث ضعیف شدن عضلات کف لگن شده و افتادگی رحم را ایجاد کند.
- عوامل ژنتیکی: برخی عوامل ژنتیکی می‌توانند باعث ضعیف شدن بافت پیوندی در منطقه لگن شوند و افتادگی رحم را به همراه داشته باشند.
زنانی که بیش از یک بار زایمان طبیعی داشته‌اند و در دوران یائسگی قرار دارند، در خطر بیشتری برای ابتلا به افتادگی رحم قرار دارند. همچنین، هر فعالیتی که فشار زیادی به لگن وارد کند نیز می‌تواند خطر افتادگی رحم را افزایش دهد.
علائم افتادگی رحم شامل:
احساسی شبیه به نشستن بر روی یک توپ.
خونریزی واژن.
افزایش ترشحات واژنی.
مشکلات در رابطه جنسی.
رحم یا دهانه رحم که از واژن بیرون ظاهر میشود.
احساس کشش یا سنگینی در لگن.
یبوست یا مشکل در دفع مدفوع.
عفونت‌های مکرر مثانه یا مشکل در تخلیه مثانه.
کمردرد.
ناراحتی در راه رفتن.
در صورت بروز هر یک از این علائم، مهم است که به سرعت به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار بگیرید. در غیر این صورت، عملکرد روده، مثانه و جنسی شما ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرد. به همین دلیل، توجه و مراقبت کافی از این علائم بسیار اهمیت دارد.
تشخیص افتادگی رحم عموماً توسط پزشک با استفاده از روش‌ها و ابزارهای زیر انجام میشود:
- ارزیابی علائم: پزشک در ابتدا به شما سوالاتی درباره علائمتان و تاریخچه پزشکیتان می‌پرسد. علائمی مانند خونریزی واژن، کمردرد، احساس سنگینی در لگن و تغییر در رابطه جنسی از اهمیت ویژه برخوردار هستند.
- معاینه لگن: پزشک با انجام معاینه جسمانی لگن، با استفاده از اسپکولوم (یک دستگاه که به واژن وارد میشود) می‌تواند داخل واژن و کانال واژن را بررسی کند. این معاینه می‌تواند در حالت ایستاده یا درازکشیده انجام شود.
- سونوگرافی و MRI: این روش‌های تصویربرداری ممکن است استفاده شوند تا میزان شدت افتادگی رحم را تشخیص داده و تصویری دقیق از وضعیت رحم و سایر اعضای مرتبط ارائه دهند.
در موارد پیشرفته‌تر افتادگی رحم که به درجه ۴ رسیده باشد، رحم ممکن است از واژن بیرون بزرگ شده و ظاهر شود که این نشانه ای آشکار از افتادگی رحم است.
برای تشخیص درست و دقیق‌تر افتادگی رحم، مهم است که به پزشک خود اطلاعات کاملی درباره علائم و شدت آنها ارائه دهید و همچنین از تمامی تست‌ها و معایناتی که پزشک توصیه می‌کند، پیروی کنید.
برای پیشگیری از افتادگی رحم، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- تمرینات عضلات لگنی: انجام تمرینات منظم و صحیح برای عضلات لگنی می‌تواند به کاهش خطر افتادگی رحم کمک کند. تمریناتی مانند تقویت عضلات زیرشکمی و عضلات کرپوراس می‌توانند مفید باشند.
- پیشگیری و درمان یبوست: مدیریت و درمان یبوست می‌تواند از افتادگی رحم جلوگیری کند. برای این منظور، مصرف آب کافی، مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، و انجام فعالیت‌های ورزشی منظم مفید است.
- بلند نکردن وسایل سنگین: اجتناب از بلند کردن وسایل سنگین و استفاده از تکنیک‌های صحیح برای برداشتن اجسام سنگین، میزان فشار روی عضلات لگن را کاهش می‌دهد و می‌تواند خطر افتادگی را کاهش دهد.
- مدیریت سرفه مزمن: در صورت داشتن سرفه مزمن، مهم است که آن را مدیریت و درمان کنید. سرفه باعث افزایش فشار در لگن میشود و می‌تواند عاملی در افتادگی رحم باشد. مشاوره با پزشک و دریافت درمان مناسب می‌تواند مفید باشد.
- حفظ وزن سالم: حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی مناسب و انجام فعالیت‌های ورزشی منظم، می‌تواند به جلوگیری از افتادگی رحم کمک کند. چرا که اضافه وزن ممکن است فشار اضافی به عضلات لگن و رحم ایجاد کند.
- دریافت جایگزین استروژن: در دوران یائسگی، کاهش سطح استروژن می‌تواند عاملی در افتادگی رحم باشد. در صورت نیاز، مصرف جایگزین استروژن تحت نظارت پزشک ممکن است مناسب باشد.
- ترک سیگار: سیگار زدن می‌تواند میزان سرفه و فشار روی عضلات لگن را افزایش دهد. با ترک سیگار، میزان سرفه کاهش می‌یابد و به دنبال آن فشار به عضلات لگن نیز کاهش می‌یابد.
اگرچه نمی‌توان از همه موارد افتادگی رحم جلوگیری کرد، اما با انجام این روش‌ها و تغییر در سبک زندگی، میتلاش می‌کنید خطر ابتلا به افتادگی رحم را کاهش دهید.
درمان افتادگی رحم به بستگی به شدت و مرحله بیماری دارد. در صورتی که افتادگی بهبود نیابد و علائم پیشرفت را نشان دهد، نیاز به درمان دارد. درجه‌ی سوم افتادگی ممکن است بدون نیاز به درمان خودبخود بهبود یابد، اما در موارد شدیدتر نیاز به درمان پزشکی وجود دارد.
درمان افتادگی رحم شامل روش‌های زیر است:
- پساری واژنی (Vaginal Pessary): در این روش، با استفاده از وسیله‌ای به نام پساری، رحم در موقعیت خود نگه داشته میشود. برای انتخاب درمان مناسب، حتماً با متخصص مشورت کنید.
- جراحی: جراحی یکی از راه‌های درمان افتادگی رحم است. این جراحی می‌تواند از طریق واژن یا شکم انجام شود تا افتادگی را ترمیم کند. با این حال، در صورتی که برنامه‌ریزی برای بارداری در آینده دارید، جراحی به دلیل از بین رفتن بافت‌های ترمیم شده توسط جراحی، ممکن است توصیه نشود.
مهم است که با پزشک خود در مورد گزینه‌های درمانی مناسب برای شرایط خاص خود صحبت کنید. او می‌تواند بر اساس شدت و عوارض افتادگی رحم، گزینه‌های مناسب را برای شما توضیح دهد و به شما راهنمایی کند.
ورزش برای درمان افتادگی رحم می‌تواند مفید باشد. در صورتی که افتادگی رحم خفیف باشد، می‌توان با انجام تمریناتی برای تقویت عضلات لگنی، کنترل وزن و پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین، این مشکل را برطرف کرد. نحوه انجام تمرینات عضلات لگنی بسیار مهم است تا در درمان موفقیت آمیز باشد. این تمرینات را می‌توان در هر مکان و زمانی انجام داد و عضلات کف لگن را تقویت کرد. متخصص یا فیزیوتراپیست می‌توانند به شما در مورد نحوه صحیح انجام این تمرینات راهنمایی کنند. به‌طور کلی، نحوه انجام تمرینات لگنی به صورت زیر است:
ماهیچه‌های کف لگن خود را مانند زمانی که قصد دارید ادرار را متوقف کنید، فشار دهید و برای ۵ ثانیه نگه دارید.
به ماهیچه‌ها حداقل ۵ ثانیه استراحت دهید و سپس دوباره تکرار کنید.
در طول روز، در ۳ ست، هر ست ۱۰ بار این حرکت را تکرار کنید.
به تدریج زمان انقباض را افزایش دهید تا در نهایت بتوانید عضلات کف لگن را برای ۱۰ ثانیه نگه دارید.
در صورت وجود هرگونه سؤال یا نیاز به راهنمایی بیشتر درباره انجام این تمرینات، بهتر است با متخصص خود مشورت کنید. آنها می‌توانند به شما راهنمایی کنند و به سؤالات شما پاسخ دهند.
یکی از روش‌های درمان افتادگی رحم استفاده از داروها است. یکی از داروهای قابل استفاده برای این منظور، پماد استروژن است. همچنین، استفاده از شیاف‌های واژنی نیز می‌تواند مفید باشد. این شیاف‌ها به ترمیم بافت‌های واژن و بازیابی قدرت آنها کمک می‌کنند. به‌ویژه برای زنانی که در دوران یائسگی هستند، استفاده از استروژن یک گزینه مناسب است.
علاوه بر داروها، رژیم غذایی نیز می‌تواند در درمان افتادگی رحم مفید باشد. چاقی و اضافه‌وزن می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند و همچنین احتمال افتادگی مجدد را بیشتر کنند. بنابراین، توصیه میشود رژیم غذایی سالمی را در روزمره خود رعایت کنید و در صورت داشتن اضافه‌وزن، تلاش کنید آن را کاهش دهید.
در رژیم غذایی خود از ویتامین‌ها، پروتئین‌های سالم، میوه و سبزیجات به صورت روزانه استفاده کنید و سعی کنید مواد مغذی را در رژیم غذایی خود به خوبی در نظر بگیرید.
یکی از روش‌های درمان افتادگی رحم استفاده از داروها است. یکی از داروهای قابل استفاده برای این منظور، پماد استروژن است. همچنین، استفاده از شیاف‌های واژنی نیز می‌تواند مفید باشد. این شیاف‌ها به ترمیم بافت‌های واژن و بازیابی قدرت آنها کمک می‌کنند. به‌ویژه برای زنانی که در دوران یائسگی هستند، استفاده از استروژن یک گزینه مناسب است.
علاوه بر داروها، رژیم غذایی نیز می‌تواند در درمان افتادگی رحم مفید باشد. چاقی و اضافه‌وزن می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند و همچنین احتمال افتادگی مجدد را بیشتر کنند. بنابراین، توصیه میشود رژیم غذایی سالمی را در روزمره خود رعایت کنید و در صورت داشتن اضافه‌وزن، تلاش کنید آن را کاهش دهید.
در رژیم غذایی خود از ویتامین‌ها، پروتئین‌های سالم، میوه و سبزیجات به صورت روزانه استفاده کنید و سعی کنید مواد مغذی را در رژیم غذایی خود به خوبی در نظر بگیرید.
درمان افتادگی رحم با استفاده از طب سنتی و دمنوش‌ها امکان‌پذیر است. با این حال، باید توجه داشت که استناد یا وابستگی کامل به این روش‌ها ممکن است ریسک‌های جدی و آسیب‌های بیشتری را به همراه داشته باشد. به همین دلیل، توصیه میشود در صورت مشاهده علائم افتادگی رحم، حتماً به یک متخصص مراجعه کرده و تمامی دستورالعمل‌هایی که ایشان تعیین می‌کنند را رعایت کنید.
برای درمان افتادگی رحم، می‌توان مقداری پوست بلوط، پوست انار، بومادران و آویشن را با هم جوشانده و در عرق آویشن بنشینید. همچنین، می‌توانید با ماساژ کمر و لگن خود با روغن سیاه‌دانه، به درمان افتادگی رحم بپردازید. با این حال، لازم به ذکر است که استفاده از این روش‌ها نمی‌تواند نتیجه قطعی داشته باشد و ممکن است در برخی از موارد تأثیری نداشته باشد. به همین دلیل، مراجعه به پزشک و رعایت دستورالعمل‌های ایشان در اولویت قرار دارد تا از وقوع عوارض دیگر جلوگیری شود.
مهم بودن افتادگی رحم در دوران بارداری نیز باید مورد توجه قرار گیرد. این مشکل بسیار نادر است و در حدود ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار بارداری ممکن است رخ دهد. با این حال، در صورت وقوع، ممکن است بسیار خطرناک باشد. برای زنانی که در طول بارداری از افتادگی رحم رنج می‌برند، زایمان طبیعی ممکن است، اما سزارین گزینه بهتر و ایمن‌تری است که باید در نظر گرفته شود.
آیا افتادگی رحم باعث نازایی میشود؟
از این رو که جراحی برای درمان افتادگی رحم به زنانی که در آینده قصد بارداری دارند، توصیه نمی‌شود، اما افتادگی به تنهایی منجر به نازایی نمی‌شود. باید توجه داشت که هرچه افتادگی را در مراحل اولیه درمان کنید، عوارض کمتری را تجربه خواهید کرد. بنابراین، در صورت مشاهده هر گونه علائم، به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را به موقع انجام دهید.
افتادگی رحم با خونریزی واژینال، مشکل در دفع ادرار و مدفوع، و رابطه جنسی دردناک همراه است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که با انسداد یا مشکل در دفع ادرار و مدفوع مواجه هستید و همچنین افتادگی رحم شما در درجه ۴ قرار دارد، به این معنی که رحم از واژین خارج شده است، باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کنید. علاوه بر این، در صورت مشاهده هرکدام از علائم زیر، باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
احساس یا مشاهده دهانه رحم در نزدیکی دهانه واژین.
احساس خارج شدن چیزی از واژین.
ناراحتی مداوم هنگام ادرار یا دفع مدفوع.
درد کمر هنگام راه رفتن، ادرار و دفع مدفوع.
نظرات کاربران