نرمی استخوان: علتها، علائم و راههای درمان
نرمی استخوان یا راشیتیسم یک نوع اختلال اسکلتی است که ناشی از کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفات در بدن میباشد. تأمین کافی این مواد مغذی برای رشد سالم و قوی استخوانها بسیار اهمیت دارد. افراد مبتلا به نرمی استخوان معمولاً استخوانهای ضعیف و نرم، قد کوتاه، کاهش رشد و در موارد شدید، تغییر شکل اسکلت بدن را تجربه میکنند.
به طور عمومی، ویتامین D به بدن کمک میکند تا بتواند بیشترین مقدار کلسیم و فسفات را از روده جذب کند. منابع غذایی مختلفی از جمله شیر، تخممرغ و ماهی میتوانند منابع مناسبی از ویتامین D باشند. همچنین، بدن ما تحت تأثیر نور خورشید قرار گرفته، قادر به تولید این ویتامین است.
کمبود ویتامین D: عواقب آن بر سطح کلسیم و فسفات در بدن، اثرات بر استخوانها و عوامل خطر
کمبود ویتامین D میتواند باعث کاهش حفظ سطح کافی کلسیم و فسفات در بدن شود. در این صورت، بدن برای تعویض این کمبود، هورمونهایی را ترشح میکند که باعث انتقال کلسیم و فسفات از استخوانها به خون میشوند. به عبارت دیگر، زمانی که استخوانها با کمبود این مواد معدنی ضروری روبرو میشوند، ضعیف و نرم میشوند.
به طور کلی، کودکان در معرض بیشترین خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند زیرا بدن آنها هنوز در فرآیند رشد است. به همین دلیل، نرمی استخوان بیشتر در نوزادان و کودکان در رده سنی ۶ تا ۳۶ ماه مشاهده میشود. معمولاً کودکانی که در مناطق با کمبود نور آفتاب زندگی میکنند، نیاز کمتری به مواد غذایی حاوی ویتامین D دارند و یا به مقدار کافی از محصولات لبنی استفاده نمیکنند، بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار میگیرند. همچنین، در برخی موارد، این بیماری به صورت ارثی نیز انتقال پیدا میکند.
افزودن ویتامین D یا کلسیم به رژیم غذایی،
به طور کلی مشکلات استخوانی مرتبط با نرمی استخوان را بهبود میبخشد. به همین دلیل، از سال ۱۹۴۰ به بعد، کشورهای پیشرفته توانستند با ارائه مواد غذایی غنی شده با ویتامین D مانند غلات، این بیماری را کاهش دهند.
در صورتی که نرمی استخوان ناشی از یک مشکل پزشکی دیگر باشد، ممکن است کودک شما به داروهای اضافی یا درمانهای دیگر نیاز داشته باشد. برخی از ناهنجاریهای اسکلتی که به علت این بیماری رخ میدهند، نیاز به جراحی اصلاحی دارند. بنابراین، هرگاه علائم نرمی استخوان مشاهده شود، توصیه میشود به پزشک متخصص کودکان یا پزشک متخصص ارتوپدی کودکان مراجعه کنید تا جلوی پیشرفت این بیماری گرفته شود.
علایم نرمی استخوان شامل موارد زیر است:
- تأخیر در رشد طبیعی
- کوتاهی قد
- تأخیر در مهارتهای حرکتی
- احساس درد در ستون فقرات، لگن، بازوها و پاها
- ضعف عضلانی و گرفتگی عضلات
- شکستگی بیدلیل استخوان
- تأخیر در تشکیل دندانها
- ایجاد سوراخ روی مینای دندان
- آبسه
- نقص در ساختار دندان
- تغییر شکل اسکلت بدن
- داشتن یک استخوان سینه برجسته
- ایجاد انحنا در ستون فقرات
- تغییر شکل لگن
- ایجاد انحنا در فرم پاها و تغییر شکل آنها بهصورت خمیده
- افزایش ضخامت مچ دست یا پا
- تغییر شکل ظاهر جمجمه
در وبسایت نی نی سایت و در بخش مربوط به نرمی استخوان در بزرگسالان و نوزادان، نیز به این علائم اشاره شده است.
در زیر راهکارهایی برای پیشگیری از نرمی استخوان آورده شده است:
- مصرف مناسب ویتامین D و کلسیم: مطمئن شوید که در رژیم غذایی خود ویتامین D و کلسیم کافی را دریافت میکنید. میتوانید از منابع غذایی مانند ماهی، تخم مرغ، شیر و محصولات لبنی، سبزیجات و غلات غنی بهره ببرید. در صورت نیاز، ممکن است پزشک شما مکملهای ویتامین D و کلسیم تجویز کند.
- فعالیت بدنی منظم: ورزش و فعالیت بدنی منظم، از جمله مشقهای وزنبرداری و تمرینات استقامتی میتوانند به تقویت استخوانها کمک کنند. در صورتی که به هر دلیلی نمیتوانید فعالیت بدنی سنگین را انجام دهید، حداقل با یک فعالیت سبک مانند راه رفتن یا شنا فعالیت کنید.
- جلوگیری از کاهش استخوان: از مصرف مواد مخدر مانند سیگار و الکل خودداری کنید، زیرا این مواد میتوانند باعث کاهش استخوان شوند. همچنین، مصرف مقدار زیادی قهوه و نوشیدنیهای گازدار نیز به کاهش جذب کلسیم از بدن منجر میشود.
- حفظ وزن سالم: حفظ وزن سالم و جلوگیری از چاقی و کاهش وزن ناشی از روشهای ناسالم میتواند به حفظ سلامت استخوانها کمک کند. برنامهریزی یک رژیم غذایی متعادل و مناسب برای حفظ وزن سالم مهم است.
- اجتناب از آسیبهای فیزیکی: در ورزشها و فعالیتهای خطرناک، از استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند کلاه، کفش مناسب و وسایل محافظ استفاده کنید تا از خطر آسیبهای فیزیکی و شکستگی استخوان جلوگیری کنید.
- مراقبت از سلامت عمومی: حفظ سلامت عمومی بدن، شامل مراجعه منظم به پزشک، درمان بیماریهای مزمن مانند دیابت و آرتریت روماتوئید، کنترل استرس و دریافت خواب کافی نیز به حفظ سلامت استخوانها کمک میکند.
توصیه میشود با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه پیشگیری مناسب برای پیشگیری از نرمی استخوان را بر اساس وضعیت شخصی خودتان تعیین کنید. همچنین، در صورتی که شما یا فردی دیگر در خانواده علائم نرمی استخوان را تجربه میکنید، مهم است که با پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب انجام شود.
نرمی استخوان یا اوستئوپروزیس علل متعددی دارد و برخی از افراد در معرض بیشترین خطر ابتلا به این مشکل قرار میگیرند. علل و عوامل مختلفی که میتوانند به نرمی استخوان منجر شوند عبارتاند از:
کمبود ویتامین D: ویتامین D برای جذب کلسیم و فسفر از غذاها به بدن نیاز دارد. اگر بدن به اندازه کافی ویتامین D دریافت نکند یا در استفاده صحیح از آن مشکلی وجود داشته باشد، ممکن است نرمی استخوان رخ دهد.
- کمبود کلسیم و فسفر: کلسیم و فسفر دو عنصر مهمی هستند که برای ساخت و قوی کردن استخوانها لازم است. کمبود این عناصر میتواند باعث نرمی استخوان شود.
- بیماریهای مزمن: برخی بیماریهای مزمن مانند دیابت، آرتریت روماتوئید و بیماریهای کلیوی میتوانند باعث نرمی استخوان شوند.
- عوامل ژنتیکی: وجود تاریخچه خانوادگی از نرمی استخوان میتواند خطر ابتلا به این مشکل را افزایش دهد.
- سن و جنس: با پیشرفت سن، خطر ابتلا به نرمی استخوان افزایش مییابد. همچنین، زنان پس از موعد یائسگی به دلیل کاهش هورمونهای تولید شده توسط تخمدانها، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
- غذای ناسالم و کاهش وزن ناشی از روشهای ناسالم: رژیم غذایی ناسالم و کاهش وزن ناشی از روشهای ناسالم میتوانند باعث کاهش استحکام استخوانها شوند.
- استفاده بیش از حد از مواد مخدر: مصرف مواد مخدر مانند سیگار و الکل میتواند باعث ضعف استخوان و نرمی آنها شود.
انواع نرمی استخوان به شدت و محل درگیری استخوانها تقسیمبندی میشوند و معمولاً درمان و زمان آغاز آنها نیز بستگی دارد. در صورتی که درمان نرمی استخوان به موقع انجام نشود، ممکن است از نوع خفیف به شدید تبدیل شود و در نهایت نیاز به جراحیهای ترمیمی برای درمان پیدا کند، به جای یک روند درمانی ساده.
عوامل خطر شایع در بروز نرمی استخوان در نوزادان و کودکان عبارتند از:
- رنگ تیره پوست: تیرگی پوست به دلیل وجود بیشترین مقدار رنگدانه ملانین رخ میدهد و این موضوع معمولاً توانایی پوست در تولید ویتامین D از نور خورشید را کاهش میدهد.
- کمبود ویتامین D در مادر در دوران بارداری: این مشکل میتواند منجر به زایمان نوزادانی با علائم نرمی استخوان شود یا در چند ماه از تولد نوزاد به وجود آید.
- به طور خلاصه، عوامل فوق میتوانند خطر ابتلا به نرمی استخوان در نوزادان و کودکان را افزایش دهند.
- تأثیر موقعیت جغرافیایی زندگی: کودکانی که در مناطقی با آفتاب کمتر زندگی میکنند، در معرض بیشتری از خطر نرمی استخوان قرار دارند.
- تولد زودرس: نوزادانی که قبل از موعد مقرر به دنیا میآیند، معمولاً سطح ویتامین D کمتری دارند، زیرا زمان کمتری برای دریافت ویتامین از مادر خود دارند.
- تأثیر داروها: به نظر میرسد برخی از داروهای ضدتشنج و داروهای ضدویروس که برای درمان عفونتهای اچآیوی استفاده میشوند، توانایی بدن در جذب و استفاده از ویتامین D را مختل میکنند.
- تأثیر شیردهی: شیر مادر ویتامین D کافی برای پیشگیری از نرمی استخوان را فراهم نمیکند. بنابراین، نوزادانی که تنها از شیر مادر تغذیه میشوند، باید قطره ویتامین D را نیز مصرف کنند.
به طور خلاصه، عوامل فوق میتوانند خطر نرمی استخوان را در کودکان افزایش دهند.
مصرف قطره ویتامین D برای نوزادانی که شیر مادر میخورند، معمولاً به صورت مداوم توصیه میشود. این موضوع به دلیل این است که شیر مادر، مقدار ویتامین D کافی را برای پوشش نیاز روزانه نوزاد تأمین نمیکند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان بهداشت دهانه و دندانه (American Academy of Pediatrics) توصیه میکنند که نوزادانی که تنها از شیر مادر تغذیه میشوند، روزانه ۴۰۰ واحد ویتامین D را دریافت کنند. برای این منظور، معمولاً قطرههای ویتامین D با دوز مناسب برای نوزادان در دسترس هستند.
به هر حال، همیشه مناسب است با پزشک یا پزشک کودکان خود مشورت کنید تا دقیقاً چگونگی و مدت زمان مصرف قطره ویتامین D را برای نوزاد خود تعیین کنید. هر کودک ممکن است شرایط و نیازهای منحصر به فردی داشته باشد.
روشهای تشخیص نرمی استخوان در سنین مختلف عبارتند از:
دکتر نرمی استخوان شما ممکن است در مرحله اول با انجام معاینه فیزیکی، نرمی استخوان را تشخیص دهد. در این معاینه، عموماً با اعمال فشار روی استخوانها و بررسی احتمال بروز حساسیت یا درد، تشخیص نرمی استخوان صورت میگیرد.
پزشک شما همچنین ممکن است آزمایشهای خاصی را برای کمک به تشخیص دقیقتر توصیه کند.
این آزمایشها شامل موارد زیر میشوند:
- آزمایش خون: برای اندازهگیری سطح کلسیم و فسفات در خون، آزمایش خون انجام میشود. این آزمایش میزان این دو عنصر مهم در خون را ارزیابی میکند که میتواند به تشخیص نرمی استخوان کمک کند.
- تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس استخوان: در برخی موارد، پزشک ممکن است برای بررسی تغییر شکل استخوانها، تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس استخوان توصیه کند. این تصاویر ممکن است نشان دهند که آیا استخوانها به طور نرمی و غیرطبیعی تغییر کردهاند یا خیر.
- نمونهبرداری استخوان: در موارد نادر، پزشک ممکن است نمونهبرداری از استخوان را انجام دهد. این روش شامل برداشتن قسمت بسیار کمی از استخوان است که برای تجزیهوتحلیل به آزمایشگاه ارسال میشود. این نمونه میتواند اطلاعات بیشتری درباره نرمی استخوان و علل آن ارائه دهد.
به طور خلاصه، تشخیص نرمی استخوان در سنین مختلف میتواند از طریق معاینه فیزیکی، آزمایش خون، تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس استخوان و در موارد نادر، نمونهبرداری از استخوان انجام شود. هر یک از این روشها به پزشک کمک میکنند تا تشخیص دقیقتری در مورد نرمی استخوان برای شما قائل شود.
شناخت انواع راههای درمانی برای نرمی استخوان امری مهم است که باید به آن توجه کنید.
در ادامه به برخی از این روشها اشاره میکنیم:
مصرف ویتامین و مواد معدنی: درمان نرمی استخوان عمدتاً با جایگزینی ویتامینها و مواد معدنی که در بدن کمبود داشته باشند، انجام میشود. این اقدام میتواند بهبود علائم مرتبط با نرمی استخوان را به همراه داشته باشد.
- تغییر در رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D، کلسیم و فسفر میتواند به تقویت استخوانها کمک کند. مصرف ماهی، محصولات لبنی، سبزیجات و میوهها میتواند منابع غنی از این مواد مغذی باشند.
- فعالیتهای بدنی منظم: انجام فعالیتهای ورزشی و وزنبرداری منظم میتواند استخوانها را تقویت کند. تمرینات همچون پیادهروی، شنا، تنیس و ورزشهای مقاومتی میتوانند به بهبود نرمی استخوان کمک کنند.
- مصرف داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که به تقویت استخوانها و کاهش نرمی آنها کمک میکنند.
مهم است بدانید که درمان نرمی استخوان به مرور زمان و با رعایت صحیح روشهای درمانی، میتواند بهبود یابد. همچنین، هماهنگی با پزشک و پیروی از دستورات و نکاتی که ایشان توصیه میکنند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در صورتی که فرزند شما کمبود ویتامین D دارد،
معمولاً پزشک ارتوپد کودکان پیشنهاد میدهد که در صورت امکان، روزانه به مدت یک ربع در معرض نور خورشید قرار بگیرد. همچنین، تشویق میشود که فرزند شما مواد غذایی حاوی ویتامین D زیاد مصرف کند، مانند ماهی، جگر، شیر و تخممرغ. این مواد غذایی به عنوان پاسخ به سؤال “برای درمان نرمی استخوان چه مواد غذایی بخوریم؟” توصیه میشوند.
همچنین، میتوان از مکملهای کلسیم و ویتامین D برای درمان نرمی استخوان استفاده کرد. با این حال، برای تعیین دوز صحیح این مکملها، بهتر است از پزشک خود سؤال کنید، زیرا دوز مورد نیاز بسته به سن بیمار متفاوت است. همچنین، باید به خاطر داشت که مصرف بیش از حد مکمل ویتامین D یا کلسیم ممکن است خطرناک باشد.
در صورتی که فرزند شما کمبود ویتامین D دارد،
معمولاً پزشک ارتوپد کودکان پیشنهاد میدهد که در صورت امکان، روزانه به مدت یک ربع در معرض نور خورشید قرار بگیرد. همچنین، تشویق میشود که فرزند شما مواد غذایی حاوی ویتامین D زیاد مصرف کند، مانند ماهی، جگر، شیر و تخممرغ. این مواد غذایی به عنوان پاسخ به سؤال “برای درمان نرمی استخوان چه مواد غذایی بخوریم؟” توصیه میشوند.
همچنین، میتوان از مکملهای کلسیم و ویتامین D برای درمان نرمی استخوان استفاده کرد. با این حال، برای تعیین دوز صحیح این مکملها، بهتر است از پزشک خود سؤال کنید، زیرا دوز مورد نیاز بسته به سن بیمار متفاوت است. همچنین، باید به خاطر داشت که مصرف بیش از حد مکمل ویتامین D یا کلسیم ممکن است خطرناک باشد.
در صورتی که نرمی استخوان باعث ایجاد ناهنجاریهای اسکلتی شود،
فرزند شما ممکن است نیاز به بریسهایی برای قرارگیری صحیح استخوانها داشته باشد. در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی اصلاحی برای فرزندتان وجود داشته باشد.
در درمان نرمی استخوان وراثتی، عموماً ترکیبی از مکملهای فسفات و دوزهای بالا از یک فرم خاص ویتامین D تجویز میشود. افزایش سطح ویتامین D، کلسیم و فسفات بهبودی در این اختلال را تسهیل میکند. بیشتر کودکان مبتلا به نرمی استخوان در طی یک هفته نتایج مثبتی را مشاهده میکنند.
نظرات کاربران