سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی، اتفاقی ناگهانی در سیستم عروقی مغز است، که به عنوان یکی از اورژانس‌های پزشکی شناخته می‌شود، سالانه جان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان می‌گیرد. در این لحظه هولناک، جریان خون به بخشی از مغز به طور ناگهانی مختل می‌شود و سلول‌های مغزی در یک نبرد خاموش برای بقا غرق می‌شوند. این جنگ، که به دلیل انسداد یا پارگی عروق خونی رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به آسیب‌های عصبی دائمی، ناتوانی و حتی مرگ شود. در این مقاله، به بررسی کامل سکته مغزی می‌پردازیم. از انواع مختلف آن گرفته تا علائم هشداردهنده و راهکارهای پیشگیری از آن، شروع می‌کنیم تا این قاتل خاموش را بهتر بشناسیم و با آگاهی، گامی در جهت مقابله با آن برداریم.

اگر شما نیز مانند بسیاری از افراد دیگر مشاهده کننده علائم سکته مغزی هستید، پیشنهاد می‌کنیم سریعا به دکتر نصیری ارومیه برای بررسی بیماری و پیشگیری مراجعه کنید. دکتر بهرام نصیری یکی از بهترین دکترهای مغز و اعصاب هستند که با توجه به تجربه خود در کمترین زمان ممکن قابلیت بررسی بیماری و پیشگیری از آن را دارند.

تعریف سکته مغزی

در پاسخ به سوال سکته مغزی چیست؟ می‌توان گفت سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از مغز به طور ناگهانی قطع یا مختل شود. این امر می‌تواند به دلیل انسداد یا پارگی رگ‌های خونی که مغز را تغذیه می‌کنند، رخ دهد. در صورتی که جریان خون به مغز قطع شود، سلول‌های مغزی به سرعت شروع به از بین رفتن می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به آسیب دائمی یا مرگ سلول‌های مغزی و بروز ناتوانی‌های مختلف شود.

انواع سکته مغزی

سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است که نیاز به مراقبت فوری دارد زیرا می‌تواند منجر به آسیب مغزی دائمی یا مرگ شود، سه نوع اصلی سکته مغزی وجود دارد:

سکته مغزی ایسکمیک:

این شایع‌ترین نوع سکته مغزی است و حدود 85 درصد از سکته‌ها را تشکیل می‌دهد. سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ می‌دهد که یک لخته خون جریان خون را به بخشی از مغز را مسدود کند. این لخته خون ممکن است در اثر سخت شدن شریان (گرفتگی عروق) یا سایر بیماری‌های عروقی ایجاد شود.

علل سکته مغزی ایسکمیک:

شایع‌ترین علت سکته مغزی ایسکمیک، لخته شدن خون است که به آن ترومبوز یا آمبولی می‌گویند. ترومبوز زمانی رخ می‌دهد که لخته خونی در داخل شریانی که خون را به مغز می‌رساند، تشکیل شود. آمبولی زمانی رخ می‌دهد که لخته خونی از جای دیگری در بدن جدا شده و به شریان مغزی سفر می‌کند و آن را مسدود می‌کند و دومین عامل که تنگی عروق است و به آن آترواسکلروز نیز گفته می‌شود، دومین علت شایع سکته مغزی ایسکمیک است. آترواسکلروز زمانی رخ می‌دهد که رسوبات چربی (پلاک) در داخل دیواره شریان‌ها جمع شده و باعث سفت و باریک شدن آنها می‌شود. این امر می‌تواند جریان خون به مغز را کاهش دهد و خطر تشکیل لخته خون را افزایش دهد.

2. سکته مغزی هموراژیک:

هموراژیک سکته مغزی چیست؟ این نوع سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی در مغز پاره شود و خون به بافت مغز نشت کند. خونریزی می‌تواند به سلول‌های مغزی آسیب برساند و فشار داخل جمجمه را افزایش دهد. سکته مغزی هموراژیک حدود 15 درصد از سکته‌ها را تشکیل می‌دهد.

علل سکته مغزی هموراژیک:

• آنوریسم مغزی: آنوریسم مغزی یک نقطه ضعیف و برآمده در دیواره یک رگ خونی در مغز است. آنوریسم‌ها می‌توانند در اثر فشار خون بالا، سیگار کشیدن و سابقه خانوادگی آنوریسم ایجاد شوند. اگر یک آنوریسم پاره شود، می‌تواند منجر به سکته مغزی هموراژیک شود.

• ناهنجاری‌های شریانی وریدی AVMs: AVMsها اتصالات غیرطبیعی بین شریان‌ها و وریدها در مغز هستند. AVMs ها می‌توانند از بدو تولد وجود داشته باشند یا در طول زمان ایجاد شوند. اگر یک AVMs پاره شود، می‌تواند منجر به سکته مغزی هموراژیک شود.

• بیماری‌های خاص: بیماری‌هایی مانند بیماری کلیوی، بیماری کبد و اختلالات خونریزی‌ دهنده نیز می‌توانند خطر ابتلا به سکته مغزی هموراژیک را افزایش دهند.

• مصرف دارو: مصرف برخی داروها، مانند داروهای رقیق‌کننده خون و مکمل‌های غذایی، می‌تواند خطر ابتلا به سکته مغزی هموراژیک را افزایش دهد.

3. حمله ایسکمیک گذرا TIA:

حمله ایسکمیک گذرا (TIA) سکته مغزی چیست؟ این نمونه به عنوان سکته مغزی کوچک یا سکته مغزی موقتی نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از مغز به طور موقت قطع شود. این انسداد ناگهانی جریان خون، که می‌تواند ناشی از لخته شدن خون، تنگی عروق یا سایر مشکلات باشد، منجر به کمبود اکسیژن و مواد مغذی در سلول‌های مغزی می‌شود.

برخلاف سکته مغزی کامل که در آن آسیب دائمی به مغز ایجاد می‌شود، در TIA جریان خون به طور موقت قطع می‌شود و معمولاً ظرف چند دقیقه تا چند ساعت به حالت عادی باز می‌گردد. به همین دلیل، علائم TIA نیز معمولاً ظرف 24 ساعت از بین می‌روند.

با وجود موقتی بودن علائم، TIA یک هشدار جدی محسوب می‌شود. این اتفاق نشان دهنده این است که شما در معرض خطر سکته مغزی کامل هستید که می‌تواند منجر به ناتوانی های جدی و مرگ شود.

علت سکته مغزی

خطرات متعددی برای سکته مغزی وجود دارد، از این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

فشار خون بالا:

فشار خون بالا به نیرویی که خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند، اشاره دارد. اگر فشار خون برای مدت طولانی بالا باشد، می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و آنها را سفت و تنگ کند. این امر جریان خون به مغز را دشوارتر می‌کند و خطر تشکیل لخته خون را افزایش می‌دهد که می‌تواند منجر به سکته مغزی ایسکمیک شود. کنترل فشار خون بالا از طریق رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و در صورت نیاز، دارو، برای کاهش خطر سکته مغزی بسیار مهم است.

بیماری قلبی:

بیماری قلبی شامل بیماری عروق کرونر و فیبریلاسیون دهلیزی است.

• بیماری عروق کرونر: این بیماری زمانی رخ می‌دهد که رسوب چربی (پلاک) در شریان‌های قلب تجمع یابد و آنها را تنگ یا مسدود کند. این امر می‌تواند جریان خون به عضله قلب را کاهش دهد و منجر به حمله قلبی یا سکته مغزی شود.

• فیبریلاسیون دهلیزی: این یک نوع بی‌نظمی قلبی است که این می‌تواند باعث تشکیل لخته خون شود که می‌تواند به مغز سفر کند و منجر به سکته مغزی شود.

کنترل بیماری قلبی از طریق دارو، تغییر شیوه زندگی و در صورت نیاز جراحی برای کاهش خطر سکته مغزی بسیار مهم است.

دیابت:

دیابت بیماری است که در آن سطح قند خون بالا است. قند خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و آنها را سفت و تنگ کند. این امر جریان خون به مغز را دشوارتر می‌کند و خطر تشکیل لخته خون را افزایش می‌دهد.

کلسترول بالا:

کلسترول یک ماده چربی است که در خون یافت می‌شود. دو نوع اصلی کلسترول وجود دارد: LDL ( بد ) و HDL ( خوب). کلسترول LDL می‌تواند در شریان‌ها تجمع یابد و آنها را تنگ یا مسدود کند. این امر جریان خون به مغز را دشوارتر می‌کند و خطر تشکیل لخته خون را افزایش می‌دهد.

کاهش کلسترول LDL از طریق رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و در صورت نیاز دارو برای کاهش خطر سکته مغزی بسیار مهم است.

سیگار کشیدن:

سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل قابل پیشگیری سکته مغزی است. دود سیگار حاوی بیش از 7000 ماده شیمیایی مضر است که می تواند به رگ های خونی در سراسر بدن، از جمله رگ های مغز آسیب برساند. این آسیب می تواند منجر به موارد زیر شود:

• آترواسکلروز

• فشار خون بالا

• مسمومیت خون با مونوکسید کربن

• التهاب

چاقی:

چاقی یک عامل خطر قابل توجه برای سکته مغزی است. افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های زمینه ای هستند که خطر سکته مغزی را افزایش می دهد، از جمله:

• فشار خون بالا

• کلسترول بالا

علائم سکته مغزی

سکته مغزی یک فوریت پزشکی است و نیاز به درمان فوری دارد. هر چه سریع‌تر درمان را دریافت کنید، احتمال بهبودی شما بیشتر خواهد بود.برخی از شایع‌ترین علائم سکته مغزی  را در ادامه ذکر کردیم.

۱.بی‌حسی یا ضعف ناگهانی در صورت، بازو یا پا:

این علامت معمولاً در یک طرف بدن رخ می‌دهد. ممکن است یک طرف صورتتان افتاده باشد، یا در بلند کردن بازو یا یکی از پاهایتان مشکل داشته باشید. این ضعف یا بی‌حسی می‌تواند خفیف یا شدید باشد و ممکن است به تدریج در طول چند دقیقه یا چند ساعت ایجاد شود.

2. مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار:

سکته مغزی می‌تواند بر توانایی شما در برقراری ارتباط تأثیر بگذارد. ممکن است در صحبت کردن یا یافتن کلمات مناسب مشکل داشته باشید، یا ممکن است متوجه نشوید که دیگران چه می‌گویند.

3. گیجی یا از دست دادن تعادل:

سکته مغزی می‌تواند بر تفکر و تعادل شما تأثیر بگذارد. ممکن است ناگهان گیج شوید یا تعادل خود را از دست بدهید. ممکن است در راه رفتن یا ایستادن مشکل داشته باشید، یا ممکن است احساس سرگیجه یا چرخش داشته باشید.

4. مشکلات بینایی:

سکته مغزی می‌تواند بر بینایی شما در یک یا هر دو چشم تأثیر بگذارد. ممکن است دیدتان ناگهان تار شود، دوبینی داشته باشید یا دچار کوری در یک یا هر دو چشم شوید.

5. سردرد ناگهانی و شدید:

سکته مغزی می‌تواند باعث سردرد ناگهانی و شدید شود که قبلاً هرگز آن را تجربه نکرده‌اید. این سردرد اغلب به عنوان “بدترین سردرد زندگی شما” توصیف می‌شود.