با توجه به گزارش بهداشت نیوز، اگر صبح از خواب بیدار شده و متوجه تغییر شدید رنگ زبان خود شده‌اید، نیازی به نگرانی نیست! اطلاعات جالبی درباره وضعیت سلامتی شما در رنگ زبانتان نهفته است. در واقع، در برخی موارد، تغییرات رنگ زبان می‌تواند به شناسایی مشکلات اساسی که تاکنون تشخیص داده نشده‌اند، کمک کند. زبان سالم، به رنگ صورتی است و روی سطح آن غدد بسیار کوچکی به نام پاپیلا وجود دارد. هر تغییر ناگهانی در رنگ و بافت زبان، باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله، یک راهنمای جامع درباره رنگهای مختلف زبان و معانی آنها ارائه شده است. پس همراه ما باشید.
تغییر رنگ زبان
رنگ زبان سالم به دلایل مختلف ممکن است به رنگهای زیر تغییر کند:
- زبان سفید
در این حالت، یک پوشش سفید ضخیم و سنگین بر روی سطح زبان شکل میگیرد که به لوکوپلاکیا معروف است. این پوشش ممکن است ناشی از دود سیگار یا سوزش زبان باشد. اما توجه داشته باشید که این وضعیت با برفک دهان که به شکل نقاط سفید ظاهر می‌شود و بیشتر به دیابت و ضعف سیستم ایمنی بدن فرد مرتبط است، اشتباه گرفته نشود. لوکوپلاکیا بیشتر در افراد سیگاری رخ می‌دهد، اگرچه نه در افرادی که از سیگار استفاده می‌کنند. همچنین، زیرا رشد آن تدریجی و آرام است، بیمار ممکن است در مراحل اولیه آن را متوجه نشود.
۲. زبان سیاه
اشخاصی که به دلیل ناراحتی معده، قرص بیسموت مصرف می‌کنند، ممکن است پس از گذشت مدتی با تغییر رنگ سطح زبان خود به سیاه مواجه شوند. برای رفع این مشکل، می‌توانید روی این سیاهی‌ها با مسواک نرم بکشید یا از اسکراب زبان استفاده کنید تا آنها را از بین ببرید.
۳. نوک قرمز زبان
نوک قرمز زبان می‌تواند نشانه‌ای از فشار روانی یا عاطفی فرد در لحظه باشد؛ به طوری که در شرایط استرس زیاد، آتش‌زاشته شده و پس از حل مشکلات، به طور خودکار رفع شود. البته برخی از داروهای تجویز شده توسط روانشناسان نیز می‌توانند جریان بزاق و رطوبت دهان را تغییر داده و وضعیت دهان و رنگ زبان را تحت تأثیر قرار دهند.
۴. زبان زرد
زبانی که رنگ زرد دارد، ممکن است نشانه‌ای از شروع تدریجی مشکلات کبدی مانند کبد چرب یا مشکلات معده باشد و در نهایت به زبان قهوه‌ای یا سیاه تغییر کند. در موارد کم‌خطرتر، دلایل شایع زرد شدن زبان عبارتند از بهداشت دهان ضعیف، سیگار کشیدن یا مصرف برخی داروها. اگر صبح از خواب بیدار شده و متوجه شدید که رنگ زبانتان زرد است، می‌توانید برای کشتن باکتری‌ها، محلول آب و هیدروژن پراکسید را به صورت غرغره استفاده کنید. همچنین، تا جایی که ممکن است، از مصرف غذاهای چرب و نشاسته‌ای خودداری کنید و فیبر را به وعده‌های غذایی خود اضافه کنید. اگر علائم بهبودی مشاهده نشود، باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کنید.
۵. زبان قهوه‌ای
زبان قهوه‌ای معمولاً ناشی از مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی مانند قهوه است. همچنین، سیگار کشیدن و مشکلات ریه می‌توانند دلایل دیگری برای قهوه‌ای شدن زبان باشند. این لکه‌های قهوه‌ای با مسواک زدن زبان به راحتی قابل تمیز شدن هستند. اما اگر پس از مدتی هیچ تغییری مشاهده نشود، ممکن است رنگ قهوه‌ای زبان ناشی از ابتلا به ملانوم یا سرطان سطح زبان باشد. در این صورت، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب را دریافت کنید.
۶. زبان آبی یا بنفش
در حالت بدترین حالت ممکن، زبانی که رنگ آبی یا بنفش دارد، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات قلبی باشد. اگر قلب به درستی خون را پمپاژ نکند یا خون به اندازه کافی اکسیژن نداشته باشد، زبان به رنگ بنفش مایل به آبی تغییر می‌کند. در صورت بهره‌برداری از دیدگاه مثبت‌تر، رنگ آبی یا بنفش زبان می‌تواند ناشی از مصرف برخی مواد غذایی مانند انگور و بلوبری، کمبود ویتامین B۲، وجود واریس در زبان، بیماری‌های کلیوی و بیماری آدیسون باشد. در هر صورت، بهتر است با مشاهده این رنگ در زبان، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
۷. زبان بی‌رنگ
زبانی که بی‌رنگ است، ممکن است نشانه‌ای از کمبود ویتامین یا مواد مغذی، به خصوص ویتامین B۱۲ و ویتامین A باشد. این مشکل به راحتی با تغییر رژیم غذایی و مصرف بیشتر ویتامین‌های مورد نیاز رفع می‌شود. مصرف غذاهایی که حاوی ویتامین A مانند هویج، سیب زمینی شیرین، کدو حلوایی، طالبی، اسفناج و کلم هستند و همچنین مصرف غذاهایی که حاوی ویتامین B۱۲ مانند جگر، ماهی، گوشت گاو و حبوبات هستند، برای تغییر این وضعیت توصیه می‌شود.
۸. زبان ملتهب قرمز رنگ
زبانی که رنگ قرمز دارد و همراه با صافی سطح روی آن است، ممکن است نشانه‌ای از التهاب زبان (گلوسیت) یا بیماری پلاگر ناشی از کمبود ویتامین B۳ و نیاسین باشد. برای حفظ بهداشت دهان، سعی کنید دندان‌ها و زبان را حداقل روزی دو بار مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. همچنین، منظماً به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید.
۹. لکه‌های سفید روی زبان
وجود سفیدی روی زبان ممکن است ناشی از التهاب و عفونت پرزهای چشایی، تب، کم آبی بدن، مرحله دوم سفلیس، برفک دهان، لیکن پلانوس (یک نوع عفونت قارچی)، لکووپلاکیا، تنفس و مالش زبان به لبه تیز دندان شکسته باشد. همچنین، باقیمانده غذا، باکتری‌ها و سلول‌های مرده در میان پرزهای چشایی ملتهب می‌توانند باعث سفیدی زبان شوند.
- تغییر بافت زبان
۱. زبان خالی از شیار
در این حالت، روی سطح زبان شیارهای عمیقی شکل می‌گیرند. علت اصلی این مسئله هنوز مشخص نیست و در اکثر موارد نیاز به درمان ندارد؛ اما ممکن است با زبان جغرافیایی یا برخی از اختلالات دیگر مرتبط باشد. این شیارها و ترک‌ها برای خود ضرری ندارند، اما مشکل اصلی در تجمع عفونت درون آنها و بوی بد دهان و گاهاً سوزش زبان است. بیشتر این عفونت‌ها با استفاده از داروهای ضدقارچ موضعی قابل درمان هستند.
۲. زبان نقشه‌مانند و قرمز
در این بیماری که به زبان جغرافیایی معروف است، سطح زبان دارای الگوهای نقشه‌مانند و پر از قسمت‌های صاف و قرمز و زخمی است که روزانه جابه‌جا می‌شوند. این قسمت‌ها شکل، رنگ و اندازه‌ای متفاوت با حاشیه‌ی سفید دارند و در برخی موارد با درد و سوزش زبان همراه هستند. برای کاهش علائم زبان جغرافیایی، باید از مصرف تنباکو و دود سیگار و همچنین غذاهای داغ، تند، اسیدی، خشک و شور خودداری کرد.
- تغییر بافت زبان
۳. زبان تاریک و مودار
این پدیده عجیب در صورت تجمع باکتری‌ها روی زبان رخ می‌دهد. همچنین، اگر سیگار می‌کشید، مناسب است خود را برای زبان تاریک و مودار آماده کنید. در کلیت، رشد غده‌ها روی زبان و گیر کردن باقیمانده‌ی مواد غذایی در لابلای پرزهای زبان باعث می‌شود که زبان به صورت مودار و تاریک به نظر برسد. بهداشت دهان و دندان، از جمله مسواک زدن سه بار در روز، استفاده از نخ دندان، قطع سیگار و مصرف آب کافی برای تمیزی زبان و دندان‌ها، از روش‌های درمانی و یا حتی پیشگیری از این عارضه می‌باشند. یک عامل احتمالی دیگر برای ظهور زبان تاریک، مصرف داروی پپتو-بیسمول است. این مسئله ممکن است باعث بوی نامطبوع دهان یا ناهنجاری‌های چشایی شود.
زبان توتی فرنگی
در این حالت، روی زبان دانه‌های قرمز مانند دانه‌های توتی فرنگی دیده می‌شود. پاپیلاهای زبان ریزش می‌کنند و سطح زبان تکه‌تکه می‌شود که به شکل “دانه‌های توتی فرنگی” معروف هستند. بافت زبان با ظاهر توتی فرنگی و رنگ قرمز ممکن است از علائم اولیه تب اسکارلت (مخملک) یا نشانه‌های بیماری کاوازاکی در کودکان باشد. کمبود اسید فولیک و ویتامین B۱۲ نیز ممکن است باعث قرمزی سطح زبان شود.
نظرات کاربران