سردرد، یک مشکل آزاردهنده است که می‌تواند به دلیل‌های مختلف برای همه افراد و در تمامی سنین رخ دهد. یکی از علل شایع سردرد در خانم‌ها، زایمان است.
بر اساس مشاهدات، بسیاری از افراد پس از زایمان، به مدتی سردرد و گاهاً سرگیجه تجربه کرده‌اند. این سردردها ممکن است تا ۶ هفته پس از زایمان ادامه یابند و شدت آنها متفاوت بوده و ممکن است بسیار سبک یا شدید باشد. احتمال وقوع این سردردها در هر دو نوع زایمان طبیعی و سزارین وجود دارد. این سردردها علت‌های متعددی دارند و به طور عمومی خطر جدی‌ای ندارند.
سردرد پس از زایمان
ممکن است به دلیل تغییرات شدید در هورمونهای مادر و شرایط فیزیکی بدن رخ دهد. در هنگام زایمان، هورمونهای مادر تغییر میکنند و بدن با فشار، استهلاک و کاهش قند روبرو میشود. ترکیب این عوامل در بسیاری از مادران می‌تواند سردرد پس از زایمان را به وجود آورد.
علت اصلی سردردها و سرگیجه‌های پس از زایمان طبیعی
فشاری است که به بدن و ناحیه‌های سر، گردن و لگن وارد میشود. همچنین، درد زایمان طبیعی می‌تواند منجر به کاهش سطح قند خون شود و این عامل به تنهایی می‌تواند سردرد ایجاد کننده باشد.
سردردهای پس از زایمان سزارین
اگرچه در زایمان سزارین، مادر در طول عمل جراحی درد نمی‌کشد، اما به دلیل تزریق داروهای بیهوشی یا بی‌حس کننده به نخاع، ممکن است پس از زایمان سردرد به وجود آید. اغلب سردردهای پس از زایمان سزارین در یک یا دو روز پس از زایمان آغاز می‌شوند.
این سردردها ممکن است نشانه‌های بیماری‌های مختلفی باشند که با مراجعه به یک تخصصی در زمینه زنان و زایمان، میتوان علت آنها را تشخیص داد و برای درمان اقدام کرد.
علل سردردهای پس از زایمان
سردردهای پس از زایمان به دو دسته تقسیم می‌شوند: سردردهای اولیه که شامل دردهای میگرنی و تنشی هستند، و سردردهای ثانویه که ناشی از وجود بیماری در بدن می‌باشند. عوامل مختلفی می‌توانند علت سردردهای اولیه باشند، از جمله:
سابقه خانوادگی و عوامل وراثتی:
بعضی افراد سابقه ابتلا به سردرد پس از زایمان را به صورت ارثی دارند، اما این سردردها معمولاً پس از مدتی به طور خودبخود بهبود می‌یابند.
مشکلات هورمونی:
بارداری و زایمان باعث تغییرات قابل توجهی در هورمون‌ها می‌شوند. پس از زایمان، سطح استروژن در بدن کاهش می‌یابد و این کاهش می‌تواند منجر به سردرد شود.
کمبود آب در بدن:
کاهش میزان مصرف آب و کمبود آب در بدن می‌تواند یکی از علل مهم در بروز سردردها باشد. به خصوص در دوره پس از زایمان، وقتی ممکن است مادر به دلیل نگرانی و مراقبت از نوزاد، به تامین آب کافی برای خود اهمیت ندهد.
کم‌خوابی:
با تولد نوزاد و بی‌خوابی و خستگی طولانی مدت مادر، بدن دچار کمبود خواب و خستگی شدید میشود، که ممکن است منجر به سردرد شود.
با توجه به این عوامل، در صورت بروز سردرد پس از زایمان، مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان و مشاوره آنلاین می‌تواند به تشخیص دقیق علت سردرد و ارائه راهنمایی‌های لازم برای درمان کمک کند.
خستگی
فرآیند بارداری و زایمان برای مادران یک فرایند بسیار خسته کننده است. با زایمان و مسئولیت‌های مربوط به نوزاد، تمرکز مادر بر خود کاهش می‌یابد و این می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند خستگی و سردرد شود.
شیردهی
هنگام شروع شیردهی، هورمونهای مربوط به شیردهی (اکسی توسین) در بدن ترشح می‌شوند که می‌تواند یکی از علل سردرد در این دوره باشد. مدت زمانی که این نوع سردرد بروز می‌کند، بستگی به سیستم بدن مادر دارد.
استرس
بعد از زایمان، بسیاری از افراد با افسردگی و استرس شدید مواجه می‌شوند. گاهی این استرس‌ها می‌تواند منجر به سردرد در ناحیه سر شود.
فشار خون
بارداری و زایمان تغییرات زیادی در بدن ایجاد میکنند و یکی از این تغییرات، افزایش یا کاهش فشار خون است. تغییرات فشار خون می‌تواند یکی از عوامل مهم در بروز سردرد باشد.
علل سردردهای ثانویه
- مننژیت
- مصرف بعضی داروها
- بیماری پره‌اکلامپسی: این بیماری به علت افزایش فشار خون در زمان بارداری ایجاد میشود و معمولاً با دفع پروتئین از طریق ادرار همراه است. پره‌اکلامپسی بیماری خطرناکی است که ممکن است عوارضی مانند تشنج و حتی کما را به همراه داشته باشد.
- کاهش و ترک مصرف کافئین: ترک و کاهش مصرف مواد حاوی کافئین نیز می‌تواند یکی از عوامل سردرد باشد.
عوارض سردرد پس از زایمان
سردرد پس از زایمان، یک اتفاق طبیعی است و به طور عمومی خطری ندارد. بیشترین نوع سردرد پس از زایمان نوع اولیه است که به تدریج بهبود می‌یابد و بدون عوارضی خودبه‌خود از بین می‌رود. اما در موارد نادر، سردردهای ثانویه رخ می‌دهد و در این صورت، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد. تاخیر در درمان ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
درمان سردردهای پس از زایمان
درمان سردردهای اولیه پس از زایمان، برای هر دو نوع زایمان طبیعی و سزارین، به طور کلی ساده است و معمولاً با داروهایی مانند استامینوفن، پروفن، آسپرین، ناپروکسن و داروهایی برای کنترل سرگیجه و تهوع تسکین می‌یابد. در مورد سردردهای ثانویه نیز، پزشک پس از انجام معاینات و آزمایشات لازم و همچنین تست‌ها و ام‌آر‌آی و سی‌تی‌اسکن سر، درمان مناسب را شروع می‌کند.
همچنین، روش درمان خانگی نیز وجود دارد که میتوان در سردردهای اولیه از روش‌های خانگی و غیر دارویی استفاده کرد. این روش درمانی، عوارض داروهای تسکین دهنده را ندارد و به‌طور مستقیم در خانه قابل انجام است.
درمان خانگی سردرد پس از زایمان
سردردهای اولیه پس از زایمان اغلب سردردهای ساده‌ای هستند که میتوان با روش‌های خانگی درمانشان کرد.
در زیر به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:
- مصرف آب و مایعات به اندازه کافی: مطمئن شوید که بدنتان به میزان کافی آب دریافت می‌کند، زیرا کمبود آب می‌تواند باعث سردرد شود.
- مصرف کمی کافئین: اگرچه مصرف کمی کافئین در برنامه غذایی خود قرار دهید، اما به مقدار کمتری مصرف کنید. کافئین می‌تواند در تسکین برخی از نوع سردردها، از جمله سردرد پس از زایمان، مفید باشد. مصرف یک فنجان چای یا قهوه برای مادران مجاز است.
- استراحت کافی و خواب به مدت 8 ساعت: زایمان یک فرایند خسته کننده برای بدن است، بنابراین سعی کنید استراحت کافی داشته باشید و به خواب به مدت 8 ساعت برسید. اما توصیه نمی‌شود بیشتر از این مقدار خواب کنید، زیرا بدن نیاز به فعالیت دارد تا بهتر عمل کند.
- پیاده‌روی: روزانه به مدت 15 دقیقه پیاده‌روی کنید. این کار به بهبود وضعیت سردرد کمک می‌کند.
- خواستن کمک از دوستان و نزدیکان: زایمان و مراقبت از نوزاد فرآیندی چالش‌برانگیز است و با داشتن شخصی همراه و کمک کننده، می‌توانید بهتر با این وضعیت مقابله کنید.
پیشگیری از سردردهای پس از زایمان
رعایت برخی نکات می‌تواند به جلوگیری از سرگیجه و سردرد پس از زایمان کمک کند. در ادامه، توصیه‌هایی برای این منظور آورده شده است:
- مشاوره با روانشناس: در ابتدا با یک مشاور یا روانشناس در مورد همه حالات خستگی و افسردگی خود صحبت کنید. این گفتگو به شما کمک می‌کند تا با مشکلات روبرو شده و راه‌حل‌های مناسب را بیابید.
- مصرف غذاهای مقوی: مراقبت کنید که تمام وعده‌های غذایی خود را به صورت کامل مصرف کنید و به افت قند خونتان توجه کنید. در طول روز، از خوراکی‌های سالم و غنی از مواد مغذی استفاده کنید، زیرا کاهش قند در بدن می‌تواند یکی از عوامل ایجاد سردرد باشد.
- کاهش تنش و استرس: تنش، اضطراب و استرس عواملی هستند که می‌توانند به بروز بیماری‌ها کمک کنند. در دوره پس از زایمان، به دنبال آرامش و آرامبخشی خود باشید و سعی کنید تا حد امکان از تنش‌ها دوری کنید.
- ورزش: با آرامی و به میزان مناسب، ورزش کنید. داشتن برنامه فعالیت و ورزشی منظم و سازگار با شرایطتان، یک روش بسیار موثر برای جلوگیری از سردرد، استرس و افسردگی پس از زایمان است.
نظرات کاربران